55 درصد وبلاگ های دانشجویی دل نوشته است

در سال تحصیلی 88-87 طرح پژوهشی رصد فرهنگی دانشگاه های کشور توسط دکتر آزاد ارمکی و اعضای هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران انجام شد. این پژوهش در اصل به آینده نگری فرهنگی، شناسایی بموقع جریان ها، مسائل فرهنگی جامعه، دانشگاهی و ارائه راهبردهای مواجهه صحیح و هدفمند با آنها پرداخته است .
حجت الاسلام والمسلمین حبیب محمد نژاد، معاون پژوهشی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها درباره این پژوهش می گوید: «مخاطبان این پژوهش دانشگاهیان، اساتید، دانشجویان و کارمندان بودند. در این پژوهش از روش های مطالعاتی مرکب کمی و کیفی شامل پیمایشی، مصاحبه کیفی و تحلیل محتوا یعنی بررسی مجلات و وبلاگ های دانشگاهی استفاده شد تا سطح باورپذیری تحقیق افزایش پیدا کند«. همچنین روزنامه های جام جم، همشهری، کیهان، ایران، مجله خانواده سبز، مجله موفقیت و اعتماد به ترتیب بیشترین مخاطب را در بین دانشجویان به خود اختصاص داده اند. محمدنژاد در ادامه می گوید: »از بین تولیدات سینما، فیلم های سینمایی، برنامه های خبری، سریال های تلویزیونی، مسابقات ورزشی و فیلم مستند به ترتیب بیشترین مخاطب را در بین دانشجویان داشته اند و شبکه سوم نیز محبوب ترین کانال تلویزیونی در بین این قشر است«. در این پژوهش مشخص شد که در برنامه های ماهواره ای، فیلم سینمایی، موسیقی و برنامه های سرگرم کننده تلویزیونی، گفت وگوی سیاسی و مستندهای تلویزیونی به ترتیب جزو برنامه های مورد علاقه دانشجویان هستند. در بخشی دیگر، کتاب با موضوعات ادبیات شعر، داستان، تاریخی، روانشناسی، اجتماعی، سیاسی، مذهبی و فلسفه به ترتیب مورد توجه پاسخ دهندگان بوده است. از نظر پاسخ دهندگان تشکل های سیاسی دانشجویان، کانون های هنری دانشجویی، گروه های علمی دانشجویی، گروه های صنفی و نشریات دانشجویی به ترتیب جزو گروه های مرجع از نظر هواداری به حساب می آیند. رفتارهای پرخطر از نظر پاسخگویان به ترتیب سیگار، قلیان، مشروبات الکلی، قرص های آرامبخش، قرص های روانگردان، تریاک، کراک، شیشه و هروئین است. معاون پژوهشی این نهاد عوامل هنجارشکن و خلاف عرف پاسخ دهندگان را اینگونه برشمرد: «تقلب، داشتن رابطه با جنس مخالف، پوشش و آرایش نامناسب در دانشگاه ها، دزدی، غیبت های مکرر، تاخیر و ایجاد مزاحمت برای دانشجویان». محمدنژاد در ادامه به اولویت بندی ارزش های دینی پاسخگویان که در این پژوهش به دست آمده است، اشاره می کند: »برای دانشجویان احترام به والدین، امانتداری، راستگویی و صداقت، درستکاری و رعایت حقوق دیگران مهم ترین ارزش های مذهبی را تشکیل می دهد و نیز نماز، روزه، راز و نیاز با خدا، صدقه دادن، رعایت حجاب و پوشش و خواندن قرآن اولویت های رفتار دینی دانشجویان پاسخ دهنده محسوب می شود«. سیاست و پیگیری مسائل سیاسی همیشه مورد علاقه دانشجویان بوده و هست. در این پژوهش مشخص شد 3/31 درصد پاسخگویان تا حد زیاد و خیلی زیاد به سیاست علاقه مند هستند. 5/3 درصد آنان نیز در حد متوسط و 4/17 درصد به میزان کم و 5/14 درصد خیلی کم به سیاست علاقه مندند. این در حالی است که 77 درصد پاسخگویان اذعان کرده اند در جمع های مختلف به گفتمان درباره مباحث سیاسی می پردازند. از میان پاسخگویان 7/46 درصد اعتراضات انجام شده در دانشگاه در سال 87 را هم صنفی و هم سیاسی، 7/22 درصد آنان اعتراضات را صرفا سیاسی و 3/17 درصد از دانشجویان دلیل بیشتر اعتراضات را صنفی می دانند. علاوه بر آن 4/48 درصد پاسخگویان امکان نقد اساتید در دانشگاه ها را کم و خیلی کم دانسته اند. 7/15درصد نیز این امکان را زیاد و خیلی زیاد و 2/34 درصد متوسط ارزیابی کرده اند. حجت الاسلام محمدنژاد با مقایسه نشریات علوم انسانی و مهندسی در این پژوهش می گوید: »معمولا زبان نشریات علوم انسانی تندتر و رادیکال تر است و از طرف دیگر آنها دایره لغاتی دارند که در نشریات فنی دیده نمی شود. معمولا زبان نشریات علوم انسانی چندان طنز نیست و جدیتی گزنده دارد. در حالی که نشریات فنی از زبان طنز بیشتر استفاده می کنند. محتوای نشریات علوم انسانی بیشتر تحلیلی و نسبتا عمیق و به مسائل کلان جامعه با دیدی علمی تر پرداخته است اما نشریات فنی موضوعات را به صورت ژورنالیستی و اقتباسی بیان می کنند و مقاله هایشان از چند کتاب یا مقاله دیگر وام گرفته شده است«. معاون پژوهشی نهاد نمایندگی با بیان اینکه اگر مذهب را به عنوان یک متغیر برای مقایسه نشریات علوم انسانی و فنی در نظر بگیریم، می افزاید: »نشریات فنی معمولا به موضوع مذهب بیشتر پرداخته اند، در حالی که به نظر می رسد نشریات انسانی چندان به مذهب نمی پردازند. بخش عمده نشریات سیاسی رادیکال دانشگاه های کشور به تهران تعلق دارد. بیشتر نشریات تهرانی اگر کلا به مسائل سیاسی تعلق نداشته باشند، بخش عمده ای را به مسائل سیاسی اختصاص داده اند. این مساله با شدت کمتری درباره نشریات شهرستانی صدق می کند و فضای نشریات شهرستان ها عمدتا صنفی، ادبی و فرهنگی است ».
داده های به دست آمده نشان می دهد که نویسندگان وبلاگ های دانشجویی به ترتیب بیشتر متاثر از رهبر انقلاب اسلامی و در مراتب بعدی از روشنفکران و فعالان سیاسی داخل و خارج از کشور هستند و باقی تحت تاثیر دوستان، همکلاسی ها، فامیل، روحانیون و شعرا قرار دارند. بررسی نظرات نویسندگان وبلاگ درباره امید به زندگی و آینده نشان داد که 38 درصد از دانشجویان به زندگی امیدوار، 26درصد نسبتا امیدوار و 8 درصد امید کمی به آینده داشتند و به بقیه داده ها نیز اعتنایی نمی توان کرد. در مجموع می توان گفت میزان امید در دانشجویان نسبتا بالاست. همچنین وبلاگ های دل نوشته 55 درصد یعنی بالاترین پست ها را به خود اختصاص داده است و بقیه به ترتیب سیاسی، علمی- تخصصی، دانشگاهی و دینی بودند. رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف در نتیجه گیری این پژوهش می گوید: »این مطالعه نشان می دهد که امور سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در بین دانشجویان به امری غیرجدی تبدیل شده است و این امر می تواند معلول عواملی چون افزایش روحیه مدرک گرایی، دل نگرانی های اقتصادی - معیشتی و کم شدن اقتدار پدر، معلم، استاد و ... باشد که این خود معلول میل بعضی از مراکز قدرت بویژه مراکز متولی تربیت و ارشاد در راستای افزایش اقتدار خود است که اقتدارهای سنتی دیگر در جامعه را تا حدی تضعیف می کند.
نتیجه فراغتی و بی اهمیت شدن امور مهم سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بویژه در عرصه سیاست به نوعی ممکن است به تضعیف امر سیاسی بینجامد که تداوم چنین وضعیتی در جامعه ای مثل ایران که براساس مردم سالاری دینی بنا شده مطلوب نیست«. حجت الاسلام محمدنژاد معتقد است: »تضعیف اقتدار سنتی در دانشگاه می تواند آثار دیگری هم داشته باشد، از جمله اخلاق زدایی و بی توجهی گروه های مرجع و تابعان آنها به اخلاق و ارزش های اخلاقی. جامعه بدون حضور اخلاق به سوی مصرف گرایی، سیاست زدایی، بی مسؤولیتی نسبت به مسائل اجتماعی و نسبی شدن ارزش ها می رود، پوچ انگاری تقویت و امید به زندگی به چالش کشیده می شود ».

منبع : روزنامه کیهان /سه شنبه 28 اردیبهشت 1389- شماره 19647